Varikosel, erkek infertilitesinin bilinen en yaygın nedenidir ve infertilite şikayeti nedeniyle doktora başvuran hastaların yaklaşık %30’unda görülmektedir. Varikosel, testislerdeki toplardamarların genişlemesine bağlı olarak ortaya çıkar. Varikosel, vakaların yaklaşık %90’ında sol tarafta gelişir. Varikosel testiste şişme, ağrı ve cilt altında genişlemiş damarların belirgin görünümü gibi belirtilerle ortaya çıkabilir. Varikoselin kısırlığa yol açma mekanizması tam olarak anlaşılamamıştır. Bununla birlikte, en yaygın kabul gören teori, genişlemiş damarlardaki artan kan akışının testis sıcaklığında bir artışa neden olduğu ve bunun da sperm sayısına, hareketliliğine ve morfolojisine zarar verdiğidir.
Varikosel Nasıl Teşhis Edilir?
Varikosel tanısı üroloji uzmanları tarafından yapılan fizik muayene ile konulur. Hasta oda sıcaklığında dik pozisyonda muayene edilir. Hasta hem normal pozisyonda hem de Valsalva manevrası sırasında hem gözle hem de dokunarak muayene edilir. Tanı için altın standart yöntem fizik muayenedir. Bazı durumlarda klinik tanıyı desteklemek için görüntüleme yöntemi olarak Skrotal Doppler ultrasonografi yapılabilir.
Varikosel Nasıl Tedavi Edilir?
Varikoselin tedavisi cerrahi bir işlem olan varikoselektomidir. Ancak varikoseli olan herkesin ameliyat olması gerekmez. Kısırlık yaşayan, sperm analiz değerlerinde anormallik olan veya aynı taraftaki testis boyutunda veya kıvamında azalma sergileyen varikoselli bireyler için ameliyat önerilir. Kısırlık sorunu olmayan varikoselli hastalar izlenebilir. Sperm hareketliliğinde veya morfolojisinde minimal bozulma olduğu durumlarda bazı destekleyici tedaviler önerilebilir. Ek olarak, daha önce başarısız yardımcı üreme teknikleri olan ve altta yatan bir erkek faktörü olduğundan şüphelenilen varikoselli hastalar için, sonraki tedavilerin başarısını artırmak için varikoselektomi önerilebilir.
Varikoselektomi Nasıl Yapılır? Riskler Var mı?
Varikoselektomi, genişlemiş testis damarlarına erişmek için kasık bölgesinde yaklaşık 2 cm’lik küçük bir kesi yoluyla gerçekleştirilir. Daha sonra mikroskop altında bu damarlar tek tek serbest bırakılır ve bağlanır. Varikoselektomi günümüzde mikrocerrahi teknikler kullanılarak yapıldığından, testis arterlerinin yaralanma riski düşüktür. Ayrıca mikrocerrahi, testis çevresinde sıvı birikmesi olan hidrosel gelişiminin uzun vadeli riskini azaltmıştır. Herhangi bir ameliyattan sonra ortaya çıkabilecek kanama ve enfeksiyon gibi diğer riskler de mevcuttur, ancak varikoselektomide nispeten düşüktür.
Her Varikosel Ameliyat Edilmeli midir?
Çocuk sahibi olmak isteyen çiftlerde, eğer kadın gençse, yumurtalık rezervi iyiyse ve kısırlığın nedeni sadece düşük sperm değerlerine bağlıysa, varikoselektomi son yıllarda daha yaygın kabul gören bir yaklaşım haline gelmiştir. Yani tüp bebek (IVF) planlayan çiftler için ağrı gibi varikosele bağlı şikayetler yoksa veya varikosel testis boyutunda azalmaya neden olmuyorsa genellikle ameliyat önerilmemektedir. Hatta bazı durumlarda operasyon sonrası sperm değerlerinde bozulma bile olabiliyor maalesef. Bu nedenle değerlendirme ve tedavi tüp bebek alanında deneyimli uzmanlar tarafından yönlendirilmelidir.
Varikoselektomi Sonrası Sperm Analiz Değerleri Ne Zaman İyileşir?
Testislerdeki spermlerin olgunlaşma süresi yaklaşık 90 gündür. Bu nedenle genel yaklaşım, ilk sperm analizinin ameliyattan 6 ay sonra yapılmasıdır. Ameliyat sonrasında hastaların yaklaşık %60-70’inde sperm analiz değerlerinde iyileşme gözlenmektedir.