Preimplantasyon Genetik Tanı (PGT)

– Normal bir insan hücresi 46 kromozom veya 23 çift kromozom içerir. Bu kromozomlar, her bir hücrenin veya çekirdeğin merkezinde bulunan ve genetik bilgiyi taşıyan ip benzeri yapılardır.

– Kromozomların 22 çifti otozom olarak adlandırılır ve bunlar erkeklerde ve kadınlarda aynıdır. 23. kromozom çiftine cinsiyet kromozomları denir. Kadınlar normalde X kromozomu olarak adlandırılan aynı cinsiyet kromozomlarından ikisine sahipken, erkekler normalde X ve Y kromozomları olarak bilinen 2 farklı cinsiyet kromozomuna sahiptir.

– Sperm ve yumurtalar toplam 46 kromozom sayısının yarısını veya her biri 23 kromozom içerir.

– Normal bir döllenmiş embriyo, yumurtadan gelen 23 kromozom ile spermden gelen 23 kromozomun birleşmesiyle oluşur.

– Sperm veya yumurtadaki anormal hücre bölünmesi, normal 23 kromozomdan daha fazla veya daha az kromozomla sonuçlanabilir. Bu nedenle, bu sperm veya yumurtalardan elde edilen herhangi bir embriyo, anöploidi olarak adlandırılan anormal bir durum olan fazladan veya eksik kromozomlar taşıyacaktır.

– Tekrarlayan düşüklerin yaklaşık %70’inde anormal sayıda kromozom (anöploidi) tespit edilir.

– Düşüklerde en sık görülen kromozom anormalliklerinden bazıları trizomi 16 (kromozom 16’nın 3 kopyası); kromozom 22, 21, 15, 18 veya 13 için trizomi; triploidi (tüm kromozomların 3 kopyası); ve cinsiyet kromozomlarının anormallikleridir.

– Kromozomal olarak anormal embriyolar genellikle rahme yerleşemez ve implantlar normal şekilde gelişmeyebilir veya gebelikler düşükle sonuçlanabilir, bazı durumlarda bir gebelik sonuna kadar gelişebilir ve trizomik bebekler (örneğin Down Sendromu) doğurabilir.

– Her çiftin ürettiği kromozomal olarak anormal embriyoların yüzdesi klinik durumlarına bağlı olarak değişir.

– İleri anne yaşı (>35 yaş), başarısız IVF döngülerinin sayısı, normal gebelik sırasında düşükler ve sperm kalitesi gibi faktörlerin tümü anormal embriyoların oranını etkiler.

– Her kromozomun 2 kopyasına sahip olmaktan herhangi bir sapma anormal olarak kabul edilir. İki kromozomdan yalnızca biri tespit edilirse embriyo monozomi, 3 kromozom tespit edilirse trizomi olarak kabul edilir. Bu iki durum da anormaldir ve embriyo transferi için uygun değildir.

-Preimplantasyon Genetik Tanı (PGT)için IVF ile oluşturulan embriyolar, ideal olarak 8 hücre aşamasına kadar büyümeleri için 3 gün boyunca laboratuvarda kültürlenir. Bu noktada embriyonun dış kabuğunda bir delik açılarak bir veya iki hücre alınır. Bu işleme embriyo biyopsisi denir. Biyopsi yapılan embriyo, genellikle yumurta alımından sonraki 5. günde o hücre/hücreler için sonuç elde edilene kadar kültüre geri gönderilir.

– Sekiz hücreli bir embriyodan bir veya iki hücrenin alınması embriyonik gelişimi tehlikeye atmaz.

– Biyopsi yapılacak embriyonun embriyonik gelişimin 3. gününde en az 5 hücreli ve minimal fragmantasyonda olması önemlidir. Eğer embriyo çok az hücre içeriyorsa, biyopsi embriyonun canlılığını tehlikeye atabilir.

– Biyopsi yapılan hücreden alınan nükleer materyal bir referans laboratuvarına gönderilir. Referans laboratuvarı, her bir hücrenin kromozom durumunu belirlemek için Floresan in situ hibridizasyon (FISH) adı verilen bir prosedür uygular.

– Referans laboratuvarımız bir veya iki ardışık hibridizasyonda FISH problarının bir karışımını kullanır. Test edilecek olası kromozomlar arasında 13, 15, 16, 18, 21, 22, X ve Y bulunur. Bu kromozomlardaki anormallikler düşüklerde ve anormal canlı doğumlarda yaygın olarak bulunur.

– Normal bir hücre, numaralı kromozomların (13, 18 ve 21) her biri için 2 kopya FISH sinyali ve kadınlar için 2X sinyali veya erkekler için 1X ve 1Y sinyalleri göstermelidir.

– Sonucun elde edilemediği veya yanlış olduğu durumlar olabilir. Bu durumlardan bazıları şunlardır:

• Fiksasyon sırasında hücre kaybolursa veya çekirdek yırtılırsa sonuç alınamaz.
• Bazen çekirdekteki kromozomlar düzgün bir şekilde yayılmamış olabilir ve birbirinin üzerine yatmış olabilir, bu da kromozom sayısını olduğundan az göstererek yanlış bir sonuca yol açabilir.
• FISH probu, eksik bir kromozom olduğunu düşündüren bir kromozoma bağlanamayabilir.
• Embriyo biyopsisi, belirli bir hücre hücre bölünmesinin ortasındayken gerçekleşirse, sonuç iki çekirdek ve dört set kromozom gibi görünür, bu hücrelerden yapılan FISH analizinin yorumlanması zor olabilir.

– Preimplantasyon Genetik Tanı (PGT)/IVF döngüsünün başarısını etkileyen bir dizi faktör vardır. Mevcut veriler, PGT döngülerinin IVF ile 8 veya daha fazla embriyo oluşturulduğunda en başarılı olduğunu ve en az 5’inin hücre sayısı, parçalanma ve hücre boyutundaki homojenliğe dayalı olarak embriyoloji laboratuvarı tarafından derecelendirildiği gibi iyi kalitede olduğunu göstermektedir.

–  Preimplantasyon Genetik Tanı (PGT) gebelik oranlarını artırmaz ancak düşükleri ve trizomik gebeliklerin görülme sıklığını azaltır.

– PGT en çok anormallik göstermeyen 3’ten fazla embriyoya sahip olan ve bunlardan en az ikisi blastosist aşamasına kadar gelişen hastalarda başarılıdır. Tek gen mutasyonu için PGT: Her iki eşin de otozomal resesif bir bozukluk için gen taşıdığı veya eşlerden birinin dominant bir bozukluk için gen taşıdığı ve bunun Duchenne kas distrofisi, Kistik Fibrozis, Tay Sachs gibi ciddi genetik bozukluğu olan bir çocuğa gebe kalma riskini artırdığı hastalar için endikedir. Şu anda bu liste elliden fazla bozukluğu içermektedir. Bu prosedür, bir gen probunun üretilebilmesi için hastada ve eşinde gen mutasyonunu tespit etmek üzere önceden test yapılmasını içerir. Genin başarılı bir şekilde tanımlanamamasının veya gebelik elde edilememesinin birkaç olası nedeni vardır. Bunlar şunları içerir:

– Söz konusu genin amplifiye edilmesinde olası başarısızlık veya net bir DNA sinyaline izin vermeyen bozulmuş nükleer materyal.

– Tek gen mutasyonu için PGT, embriyonun implantasyon potansiyeline bakılmaksızın yalnızca mutasyonu taşıyan embriyoları tespit edebilir. Kromozomal translokasyon veya yapısal anormallikler için PGT: Kromozomal translokasyonlar, kromozom materyalinin yeniden düzenlenmesini içerir, böylece bir kromozomdaki genetik materyalin bir kısmı başka bir kromozomda bulunur. Bu, normal genetik materyalin tamamının mevcut olduğu “dengeli” translokasyon olarak bilinir.

– Eşlerden biri dengeli bir kromozom yeniden düzenlemesi taşıyorsa, belirli bir kromozom materyalinin fazladan veya eksik bir bölümünü içerebilen sperm veya yumurta üretebilir. Bunlar, toplam genetik materyalin fazla ya da eksik olduğu “dengesiz” translokasyon içeren gebelikler oluşturabilir. Bu durum erken embriyonik gelişimin başarısız olmasına, tekrarlayan gebelik kayıplarına veya zihinsel ve/veya fiziksel kusurları olan bir çocuğun doğmasına neden olabilir.

– Tüm translokasyonlar veya yapısal yeniden düzenlemeler PGT ile test edilemez. Referans laboratuvarın, söz konusu anomali için PGT gerçekleştirmenin fizibilitesini kontrol etmek amacıyla IVF döngülerine başlamadan önce her iki eşin kanından alınan karyotipi analiz etmesi gerekecektir.

– Tıbbi kanıtlar, kromozomal translokasyon taşıyan çiftlerde PGT’nin gebelik kaybını azaltmaya yardımcı olduğunu gösterse de, diğer faktörlere bağlı düşük riskini ortadan kaldıramaz.

– Translokasyon için PGT, sınırlı sayıdaki FISH probları kullanılarak anöploidi taraması ile birlikte gerçekleştirilebilir.