Suni döllenmenin çeşitli uygulamaları olmakla birlikte, pratikte suni döllenmeden bahsettiğimizde genellikle erkekten bir sperm örneğinin toplanması ve hazırlanması ve ardından kadının rahmine yerleştirilmesi sürecini ifade eder. Suni tohumlamanın amacı, genç ve sağlıklı çiftlerde yumurtlama sırasında sperm ile yumurtanın buluşmasını kolaylaştırarak gebelik elde edilmesini sağlamaktır. Bu nedenle doğru hastanın seçilmesi ve kadının yumurtalıkları ile rahminin uygun şekilde hazırlanması çok önemlidir.
Suni Tohumlama (IUI) Kimler İçin Uygundur?
Suni döllenmede hem yumurta hem de sperm kadın üreme sistemi içerisinde bir araya geleceği için yumurtlamanın doğal yollarla gerçekleşmesi ya da ilaçlarla uyarılması gerekmektedir. Ayrıca sperm parametrelerinde hafif bir azalma olsa bile spermin yine de yeterli kalitede olması, fallop tüplerinin ve rahim ortamının sağlıklı olması gerekir. Suni döllenme başarısı genellikle genç çiftlerde daha yüksektir.
Yumurtlama sorunları veya düzensiz adet döngüleri olan kadınlarda (polikistik yumurtalıkları olanlar gibi) veya hafif erkek faktörü infertilitesi olan çiftlerde (sperm sayısı, hareketliliği veya morfolojisinde hafif azalmalar) ve veya düzenli cinsel ilişkinin mümkün olmadığı durumlarda açıklanamayan infertilite. IUI tedavisi araştırılabilir.
Suni Tohumlama İçin Hazırlık Nasıl Yapılır?
Suni döllenme için yumurtlamanın doğal yollarla ya da ilaçların yardımıyla gerçekleşmesi gerekir. Yumurta gelişimini uyarmak için ağızdan alınan ilaçlar veya karından uygulanan düşük dozlu enjeksiyonlar kullanılabilir. Folikül büyümesi ultrason ile izlenir ve folikül 18-20 mm boyutuna ulaştığında, tetikleyici bir enjeksiyon (hCG) uygulanır ve yaklaşık 36 saat sonra suni döllenme planlanır. Partneriniz 2 ila 4 gün boyunca boşalmadan kaçınmalıdır. İşlem günü, eşinizin spermleri laboratuvarda hazırlanacaktır (bazen en hareketli spermleri konsantre etmek için özel yıkama prosedürlerine tabi tutulur), bu nedenle tohumlama işleminden yaklaşık 1 saat önce klinikte olmanız gerekecektir. Prosedürü daha rahat hale getirmek için mesanenizin kısmen dolu olması tavsiye edilir.
Suni Tohumlama Acı Verir mi? Prosedür Nasıl Yapılır?
İşlem genellikle ağrısızdır ve cinsel ilişkiye girmiş kadınlarda anesteziye gerek kalmadan gerçekleştirilebilir. Vajinismus gibi vajinal muayeneyi engelleyen durumlarda sedasyon adı verilen kısa süreli sakinleştirici anestezi uygulanabilir. Suni döllenme işlemi jinekolojik muayene masasında yapılır. Rahim ağzını görüntülemek için vajinaya küçük bir alet olan spekulum yerleştirilir. Rahim ağzında mukus veya döküntü varsa temizlenir. Yaklaşık 0,5-1 cc olan hazırlanmış sperm örneği ince bir kateter aracılığıyla rahim içine verilir. İşlem sırasında izleme için ultrason kullanılabilir.
Suni Tohumlama Sonrası Nelere Dikkat Etmeliyim?
Suni tohumlama sonrasında belirli bir bekleme süresi yoktur. Ancak pratik açıdan hastalara genellikle işlemden sonra muayene masasında yaklaşık 5-10 dakika dinlenmeleri ve ardından yarım saat istirahat etmeleri tavsiye edilir. İşlemden sonra normal günlük aktivitelerinize devam edebilirsiniz.
Suni Tohumlama Sonrası Herhangi Bir İlaca İhtiyacım Olacak mı?
Halihazırda kullandığınız vitaminlerinizi ve diğer gerekli ilaçlarınızı almaya devam edebilirsiniz. Suni tohumlamadan sonra genellikle özel bir ilaç gerekmez. Ancak bazı durumlarda ek progesteron takviyesi önerilebilir. Başarılı bir yumurtlama indüksiyonundan sonra vücudun genellikle gebelik için gerekli progesteronu üretebileceğini belirtmek gerekir.
Suni Tohumlamanın Başarı Oranı Nedir?
Suni tohumlama esasen doğal cinsel ilişkiye benzer mekanizmalar kullanarak gebelik elde etme girişimidir. Genç çiftlerde suni döllenmenin başarı oranı yaklaşık %15-20 arasında değişmektedir.
Başarılı Suni Tohumlama İçin İdeal Bir Sperm Sayısı Var mıdır? İşlem sonrası toplam hareketli sperm sayısının 9 milyon veya daha yüksek olduğu çiftlerde, suni tohumlama %15-20 oranında başarı sağlayabilir (ASRM 2015). Ancak toplam hareketli sperm sayısının 9 milyondan az olduğu durumlarda başarı şansı daha düşüktür.
Kaç Kez Suni Tohumlama Yaptırabilirim?
Genç çiftlerde tüp bebek (IVF) yöntemine başvurmadan önce suni tohumlama yapılabilir. Teknik olarak en fazla 3 deneme yapılabilirken, tekrarlanan döllenmelerde başarı oranı her denemede azalmaktadır. Bu nedenle pratikte 2 kez denemek çoğu zaman yeterli olmaktadır.
İn Vitro Fertilizasyon (IVF) Öncesi Suni Tohumlama Yaptırmak Zorunlu mudur?
Teknik olarak böyle bir zorunluluk yoktur. Ancak hazırlık sürecinin nispeten kolay olması ve maliyetinin daha düşük olması nedeniyle tüp bebek dışında tedavinin mümkün olmadığı durumlar dışında suni tohumlama sıklıkla tercih edilmektedir. Ayrıca, IVF tedavisine girmek için sağlık sigortalarını kullanan çiftler için, IVF’ye geçmeden önce belirli sayıda suni döllenme denemesi yapma zorunluluğu olabilir.